گاهی زایمان زودتر از موعد، باعث تولد توزاد نارس می‌شود. این پدیده را به‌عنوان نوزاد تکامل نیافته نیز می‌شناسند. در نتیجه، رشد او به مرحله تکامل نمی‌رسد. این اتفاق، در اصل نتیجه زایمان زودرس است. رشد فیزیکی نوزاد نارس و رشد عصبی نوزاد نارس، ماه‌ها بعد از تولد او به تکامل می‌رسد. از‌این‌رو، مراقبت از نوزاد نارس و توجه ویژه به تغذیه نوزاد نارس، امری حیاتی برای حفظ سلامت نوزاد نارس است. درغیراین‌صورت، احتمال دارد نوزاد در آینده با مشکلاتی جدی مانند عفونت، مشکلات تنفسی، مشکلات بینایی، مشکلات شنوایی و حتی خونریزی مغزی مواجه شود. تولد زودرس نوزاد، برای والدین او استرس‌زا و نگران‌کننده است. به همین دلیل، حمایت روانی والدین توسط دکتر نوزاد نارس یا دکتر اطفال بسیار مهم است. چون موجب می‌شود که والدین بتوانند روند رشد نوزاد خود را با آرامش خاطر سپری کنند.

به چه نوزادی نوزاد نارس می‌گوییم؟

 نوزاد نارس، نوزادی است که قبل از هفته ۳۷ بارداری متولد می‌شود. در حالت عادی، یک بارداری کامل بین ۳۹ تا ۴۰ هفته طول می‌کشد. در نتیجه، نوزادانی که زودتر از این زمان به دنیا می‌آیند، نارس محسوب می‌شوند. بعضی از اعضای بدن و سیستم‌های حیاتی نوزاد نارس توسعه یافته نیستند و نمی‌توانند وظایف خود را کامل انجام دهند. برای مثال، ریه‌های نوزادان نارس هنگام تولد به درستی کار نمی‌کنند و تنفس نوزاد با مشکل مواجه است. به این منظور، بایستی نوزاد تحت مراقبت‌های ویژه قرار گیرد تا اعضای او به رشد و توسعه کامل برسند. نوزادان نارس در سه دسته کلی طبقه بندی می‌شوند:

• نارس خفیف ( تولد بین هفته‌های ۳۴ تا ۳۶ بارداری)

• نارس متوسط (تولد بین هفته ۳۲ تا ۳۴ بارداری)

• نارس شدید (تولد قبل از هفته ۳۲ بارداری)

بر اساس این طبقه‌بندی، نوزاد نارس ۳۵ هفته در گروه نارس خفیف و نوزاد نارس ۳۳ هفته در درسته متوسط قرار می‌گیرد. حال آنکه نوزاد نارس ۳۰ هفته، نوزاد نارس ۲۶ هفته و نوزاد نارس ۲۷ هفته در گروه نارس شدید هستند و به مراقبت‌های بسیار ویژه نیاز دارند. در کل، هرچه عدد هفته به ۴۰ نزدیک‌تر باشد، رشد نوزاد نیز مساعدتر است. پزشک متخصص نیز بر این اساس میزان مراقبتی که نوزاد به آن نیاز دارد را تعیین می‌کند.

تخصص اطفال، یکی از حوزه‌های پزشکی است که به سلامت و رشد کودکان اختصاص دارد. متخصص اطفال در زمینه تشخیص و درمان بیماری‌های شایع کودکان شامل بیماری‌های جسمی، عاطفی و رشدی آن‌ها تحت عنوان دوره‌های لازم دکتر کودکان آموزش دیده‌اند. دکتر اطفال از زمان تولد تا دوره بلوغ، به ارائه مراقبت‌های پزشکی لازم در مراحل رشد کودکان و درمان بیماری های شایع کودکان می‌پردازد. متخصص کودکان، در زمینه تغذیه صحیح کودکان، رشد، ایمنی، رفتار و سلامت روانی آن‌ها خدمات موردنیاز را به خانواده‌ها ارائه می‌دهد. این تخصص با همکاری دیگر تخصص‌های پزشکی، مانند فوق تخصص‌های آلرژی و ایمونولوژی، عفونت، ریه و اندوکرینولوژی، بهبود سلامت و رشد کودکان را تضمین می‌کند.

نوزاد نارس چه شرایط و علائمی دارد؟

اولین نشانه نارس بودن نوزاد، پایین بودن وزن او هنگام تولد است. همچنین تنگی نفس، نبود توانایی کافی در نگه داشتن دمای بدن و مشکلات بلع نیز دیگر مهم علائم نوزاد نارس را شامل می‌شوند. علامت مهم بعدی، این است که نوزادان نارس چند روز بعد از تولد به زردی بسیار شدیدی دچار می‌شوند که باید کنترل شود. برای ارزیابی شرایط جسمانی نوزاد نارس، پزشکان تست‌های بالینی و تصویربرداری‌های لازم را انجام می‌دهند. در کل، نوزاد نارس به مراقبت‌های بسیار ویژه نیاز دارد و بایستی تحت نظر پزشکان متخصص بیمارستان قرار گیرد. هرچه نوزاد زودتر به دنیا بیاید، احتمال بروز مشکلات و عوارض او نیز بیشتر است. برای کسب اطلاعات بیشتر درباره نوزاد نارس پیشنهاد می‌کنیم به مجله سلامت دکتردکتر(https://drdr.ir/mag/preterm-baby/) مراجعه نمایید.

دلایل زودتر به دنیا آمدن نوزادان چیست؟

زود به دنیا آمدن نوزادان به دلایل متعددی بستگی دارد؛ اما اصلی‌ترین دلیل مربوط به زایمان زودرس است که خود به دلایل زیادی رخ می‌دهد. با اینکه تعداد زیادی از زایمان‌های زودرس خودبه‌خود اتفاق می‌افتند؛ ولی بعضی دیگر، بنابه‌دلایل پزشکی مانند وجود التهاب در بدن مادر، فشار خون بالا، ابتلا به دیابت بارداری و مشکلات سلامت روان رخ می‌دهند.

دکتر کودکان وظیفه پیشگیری و درمان بیماری‌های کودکان و ارائه مراقبت‌های پیشگیرانه را بر عهده دارد. این متخصصان در زمینه‌های مختلفی از جمله بررسی‌های دوره‌ای سلامت کودک، مدیریت اختلالات رفتاری و یادگیری، تشخیص و درمان ناهنجاری‌های مادرزادی، اختلالات خواب کودک، واکسیناسیون، ارزیابی وزن و قد کودک و ارائه رفتار درمانی برای کودکان فعالیت می‌کنند.

دکتر متخصص اطفال با انجام معاینات دوره‌ای نوزاد به بررسی مراحل رشد و تکامل او پرداخته و همچنین مشاوره تغذیه‌ای را برای تغذیه سالم و مناسب شیرخواران ارائه می‌دهد. همچنین این پزشکان مسئولیت بررسی و درمان اختلالات رشد، تاخیر رشد، مشکلات مرتبط با بلوغ و حفظ سلامت نوجوانان را نیز بر عهده دارند. مشاوره پزشکی برای کودکان و نوجوانان نیز بخشی از خدماتی است که توسط متخصصان اطفال ارائه می‌شود.

برای دریافت نوبت و انجام بررسی‌های لازم جهت ارزیابی سلامت عمومی کودک، می‌توانید از سامانه نوبت‌دهی دکتر اطفال در سایت نوبت اینترنتی دکتردکتر استفاده کنید و به پزشک مورد نظر خود مراجعه کنید.

عوارض طولانی مدت زود به دنیا آمدن برای نوزاد چیست؟

عوارض طولانی‌مدت زود به دنیا آمدن نوزادان، شامل مشکلات فیزیکی و شناختی است. یعنی، نوزادانی که قبل از ۳۷ هفته به دنیا می‌آیند، ممکن است در آینده با مشکلات یادگیری و رفتاری مواجه شوند. این مشکلات، خواه‌ ناخواه بر کیفیت زندگی تحصیلی و شغلی آنها تاثیر می‌گذارد. سایر موارد را بررسی می‌کنیم:

• اختلالات بینایی و شنوایی 
• ابتلا به بیماری‌های تنفسی مزمن مانند آسم 
• مشکلات روان‌شناختی

فراموش نکنید که در صورت شناسایی و درمان به‌موقع این مشکلات، نوزادان نارس می‌توانند در آینده یک زندگی سالم و موفقیت‌آمیز را تجربه کنند.

مراقبت از نوزاد نارس در بیمارستان چگونه است؟

مراقبت از نوزاد نارس در بیمارستان، شامل نظارت دقیق بر وضعیت سلامتی او و به کار‌گیری درمان‌های مناسب و تخصصی است. نوزادان نارس، معمولاً در بخش‌ مراقبت‌های ویژه نوزادان (NICU) بستری می‌شوند. پزشکان و پرستاران نیز به طور مداوم علائم حیاتی نوزاد را مانند ضربان قلب، تنفس و دمای بدن بررسی می‌کنند. نوزادان نارس، همچنین ممکن است برای کنترل مشکلات تنفسی، به اکسیژن درمانی نیاز داشته باشند. تغذیه این نوزادان نیز معمولاً از طریق لوله‌های نازک انجام می‌شود.

نوزاد نارس چه زمانی از بیمارستان مرخص می‌شود؟

مرخص شدن نوزاد نارس از بیمارستان به چندین عامل بستگی دارد. برای مثال، مساعد بودن وضعیت سلامتی کلی نوزاد مهم‌ترین عامل برای تصمیم به مرخص شدن اوست. همچنین، افزایش توانایی نوزاد برای حفظ دمای بدن خود نیز بسیار مهم است. سایر موارد را بررسی می‌کنیم:

• رفع شدن مشکلات مربوط به بلع و تغذیه
• رسیدن به وزن نزدیک ۲ کیلوگرم
• رفع شدن مشکلات تنفسی

پیش از مرخصی، پزشکان شرایط نوزاد را به‌طور مداوم ارزیابی می‌کنند. در صورتی که نوزاد به سطح مناسبی از سلامتی برسد، مرخص می‌شود.

روش‌های مراقبت از نوزاد نارس در خانه

بعد از اینکه نوزاد از بیمارستان مرخص شد، وظیفه مراقبت از او به عهده والدین است. ایجاد محیط مناسب در خانه و دقت به تغذیه و دقت به بهداشت، از جمله نکات مهمی هستند که والدین باید مدنظر داشته باشند. همچنین در صورت بروز هرگونه مشکل، والدین باید خیلی سریع به پزشک متخصص مراجعه کنند. 

ایجاد محیط مناسب و ایمن

اولین نکته در این خصوص، تمیز و بهداشتی بودن اتاق نوزاد است. هنگام تماس پوستی با نوزاد، والدین باید دست‌های خود را با دقت بشویند و از تمیز بودن لباس‌های خود و نوزاد مطمئن باشند. تنظیم دما، نکته مهم بعدی است. دمای خانه‌ای که نوزاد نارس در آن رشد می‌کند، بایستی در حدود ۲۴ تا ۲۵ درجه سانتی‌گراد باشد. همچنین، پوشاندن لباس مناسب و استفاده از روانداز بسیار سبک نیز برای حفظ دمای بدن نوزاد مهم است. سایر موارد را بررسی می‌کنیم:

• رطوبت مناسب هوا؛ در صورت خشکی شدید هوا، ممکن است مشکلات تنفسی نوزاد شدید‌تر شود. 
• تنظیم نور؛ نور زیاد احتمالاً برای نوزاد نارس مشکل‌ساز است. در نتیجه نور اتاق نوزاد باید ملایم باشد. 

برای دریافت توضیحات تکمیلی، بهتر است به صورت روتین با پزشک متخصص در ارتباط باشید.

برای پیگیری موارد مربوط به سلامت نوزاد نارس به چه دکتری باید مراجعه کنیم؟

برای پیگیری موارد مربوط به نوزاد نارس، باید به پزشک متخصص اطفال مراجعه کنید. این پزشک ابتدا وضعیت جسمانی نوزاد شما را بررسی کرده و سپس روش‌های مراقبت از نوزاد نارس را به شما آموزش می‌دهد. البته، دکتر کودکان بلافاصله بعد از تولد زودرس نوزاد ، از طریق بیمارستان با شما در ارتباط بوده است. ما در این مطلب، سعی داشتیم که تمام موارد مهم مربوط به نوزاد نارس را بررسی کنیم. برای دریافت نکات تکمیلی، می‌توانید با مراجعه به وب‌سایت نوبت دهی آنلاین دکتر دکتر و مجله سلامت و پزشکی دکتردکتر، از بهترین پزشکان کودکان سراسر ایران زمان ویزیت و مشاوره دریافت کنید.